ENGELLİ İSTİHDAMINDAKİ ZORLUKLAR
Yönetim ve Kurumsallaşma Danışmanı Dr. Yılmaz SÖNMEZ:
“Engellilerin istihdam edilmeleri önündeki en büyük engel, toplumun ve özellikle de işverenlerin engellilerin çalışmalarına karşı olan önyargılar…”
İnsan kaynağının doğru kullanılması bir işletme için neden önemli?
İşe giriş ve çıkış yönetmenliğinin öncelikle yazılı bir prosedür halinde oluşturulması gerekiyor. Bu yönetmelikte bütün işe alım süreçlerinin adımları anlatılmalıdır.
Engelli bireyin varlığı işletmeye neler katar?
Engeli çalışanlar işine sadakatle bağlanır ve işten ayrılmalar diğer çalışanlara göre daha azdır. Böylece işyeri maliyetleri azdır.
Kendilerini geliştirmek için isteklidirler. Kararlı ve kariyer hedeflerine ulaşmak için çok çalışmaktadır.
Yapılan araştırmalar engellilerin daha az hastalık ve mazeret izni kullandıklarını ortaya koymaktadır. İşlerine zamanında gelmektedirler. Sorumluluk sahibidir.
İşyerinde dikkatli oldukları için daha az iş kazalarına neden olmaktadır.
Engelli bireylerin istihdamı için nasıl çalışmalar yürütüyorsunuz?
İŞKUR ve belediyelerle projeler yürütmek için iletişim halindeyiz. Sadece istihdam anlamında değil, topluma kazandırılmaları için eğitim planlamalarını gerçekleştirdik. Projeler gerçekleştiriyoruz. İŞKUR’a engelli personel istihdamlarının zorunlu olması için önerilerde bulunuyoruz. İşveren maliyetlerini devlet tarafından karşılanması gerekmektedir. Bununla ilgili 2-3 tane daha önerimizi gerekli yerlere vermiş bulunmaktayız.
Engelli bireyler istihdam fırsatlarından yeterince haberdar olabiliyor mu?
Yeterince istihdam fırsatlarından faydalanmıyor. Engellilerin istihdam edilmeleri önündeki en büyük engel, toplumun ve özellikle de işverenlerin engellilerin çalışmalarına karşı olan önyargılar. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de engellilerin işe alınmaları konusundaki ön yargı ve kaygılar geçerliliğini korumaktadır.
Danışmanlık verdiğiniz şirketlerde bu konuda unutamadığınız bir anınız var mı?
Finans yönetimi, bankalar ilişkileri ve ödemeler konusunda düzensizlikler ve sorunlar yaşayan bir şirket vardı. Bu durum doğal olarak şirkette ciddi bir kar kaybına yol açıyordu. Finans bölümüne engelli bir arkadaşı yerleştirdik. Kendisi çok yoğun ve disiplinli bir çalışma ile konulan kuralları firmaya da uygulatarak işleri düzeni koydu. Borçlarının tamamen kapatılması ve şirketin kar marjının artmasını sağlamıştı. Onun çalışmaları sayesinde borçlu olan bir şirket, borcunu ödeyen ve kar eden bir hale geldi. O arkadaşımızın disiplini, çalışkanlığı ve yetenekleri çalıştığı şirket engelliliğe bakışını tamamen değiştirmişti.
İstihdamda yer almak isteyen engelli bireyler, iş fırsatlarından nasıl haberdar olabilir?
Özellikle İŞKUR üzerinden yayınlanan iş ilanlarını takip etmeleri gerekmektedir.
Belediyelerin istihdam ofislerine kayıtlı olmaları gerekmektedir. İŞKUR da ki iş ve meslek danışmanları ile sürekli irtibat halinde olmaları gerekiyor. Firmaların mülakatlarına katılım sağlamaları gerekmektedir. Kendi durumlarına göre iş ilanlarını takip etmeleri gerekiyor.
Engelli istihdamında işverene ne gibi sorumluluklar düşüyor?
Ülke olarak bu konuda biraz daha duyarlı olmamız gerekir. 4857 sayılı İş Kanunu 30. Maddesi uyarınca, işverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde dört engelli işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. Bu konuda yaklaşımımızın daha çok pozitif ayrımcılık olması gerekir. Bu konuya acıma duygusuyla değil, insani olarak bakmamız gerekir. İşe alacak olan firmalar da, bu konuda fedakarlık yapmalıdır. Sadece kazanç ve performans olarak bakmamalıdır. Beklentiyi insani olarak görmeliler. Ayrıca engelli kişileri işe aldığınız için onlardan yüksek teşekkür takdir beklediğinizde, onları borçlandırmış oluyorsunuz. Bu da olmaması gereken bir şey. İşveren böyle bir beklentiye girmemek lazım. Bizim yaptığımız işte, bir beklenti içinde olmamanız lazım. Bu yönde samimi olmanız gerekiyor. O kişilere karşı evvela insani olarak beklentiye girmemiz lazım. “Ben bir yardımda bulunmadım. Görevimi yaptım,” bakış açısıyla bakmalıyız. Çünkü yardımda bulunmak görev dışı anlamına gelir. Fakat bu görev dışında olan bir yaklaşım değil.
Sizce engelli bireylerin istihdamı konusunda kamuda ve işletmelerdeki en büyük sorunlar neler?
Büyük bir önyargıları bulunmaktadır. Sosyolojik olarak Duygusal bir toplum olduğumuz için engellilere karşı bir ön yargılarımız bulunmaktadır. İş yapmamama- eksik iş yapabilir düşüncesi- verimli çalışamaz düşüncesi olduğu için büyük sorunlar yaşanmaktadır.