YAZ DÖNEMİ ÖNERİLERİ

Yaz tatilleri, okul dönemlerine göre birçok özel çocuğumuz için daha durgun geçebilmekte maalesef. Okulun kapanmasıyla doğan boşluktan dolayı çocuklarımızın durumunda durağanlıklar, komut almada zorluklar gibi aile ve eğitimcileri tedirgin edebilecek durumlar gözlenebilmekte…

Yazı: Parin Yakupyan
ÖÇED Yönetim Kurulu Başkanı
Otizmli genç annesi

Bir eğitim dönemini daha geride bırakıp yaz tatili dönemini karşıladığımız bu günlerde; imkanı olanlar tatile çıkacak, memleketlerine dönecekler, imkanı olmayan ailelerimiz ise yine evlerinde kalma düşüncesi ile baş başa kalacaklar. Yoğun bir eğitim döneminin ardından özel çocuklarımızın da dinlenmeye hakkı olduğu kaçınılmaz bir gerçek olsa da yaz tatili gibi uzun bir süreyi planlamadan geçirmek çocuklarımıza faydadan çok zarar getirir.
Belirli bir tempoya alışmış olan çocuklarımızın bu tempoyu yaz süresi boyunca kısmen devam ettirmeleri gerektiği düşüncesindeyim. Anne-babalar olarak yaz tatilini avantaja dönüştürmenin bizim elimizde olduğunu unutmamamız gerekiyor. Belirli bir program içerisinde ilerleyen çocuğumuzun programını fazla bozmamaya dikkat etmeliyiz. Okul döneminde sabah saat 8.00’de kalkan bir çocuğun yaz tatilinde geç saatlere kadar uyumasına izin vermek düzenini bozacaktır. Yatış ve kalkış saatlerine, öğün aralarına, ders tekrarı ve ödev yaptığınız zaman dilimlerine riayet etmek çocuğunuz açısından faydalı olacaktır. Düzende yaptığınız aşırı esnetmelerin etkisi domino taşı etkisi misali olacaktır. Eğitim döneminde bir tempoda devam eden hayat, belirli bir enerji tüketmesine sebep olur. Tatil süresince çocuğunuz evde geçirdiği sürede bu enerjiyi yakma ihtiyacı hissedecektir. Bu sebeple onu yürüyüş, yüzme, koşu gibi fiziksel aktivitelere yönlendirebilirsiniz. Bu, çocuğunuzdaki enerji birikiminin önüne geçecektir. Böylece fazla enerjiden doğan davranış problemlerinin önüne de bir nebze geçmiş olursunuz.

PLANLI HAREKET ETMEK ÖNEMLİ

Çocuğunuzun durumuna göre çizelgeler hazırlayarak, oluşturduğunuz programa göre günlerinizin takibini belirli bir disiplinle sağlayabilirsiniz. Böylece günün, haftanın planlanmasına çocuğunuzu da dahil etmiş olursunuz.
Ayrıca tatil dönemine ait çalışma çizelgeleri hazırlarken çocuğunuza ait süresi çok uzun olmayan serbest etkinlik zamanları bırakabilirsiniz. Öğrendiklerini pekiştirmek ve unutmamak adına ders ve ödev etkinliklerini çizelgelerinize dahil etmeyi unutmayın.

YAŞ GRUBUYLA ETKİLEŞİM

Sosyal gelişiminin devam etmesi için aynı yaş grubunda bulunan çocuklarla vakit geçirmesini sağlayabilirsiniz. Bunun için:
– Akraba ziyaretleri yapabilir,
– Bir oyun grubuna yazdırabilir,
– Çocuğunuzun düzeyine göre sosyal kulüplere üye olabilirsiniz.
Akranlarının olduğu ortamlarda bulunmasını sağlamanız sosyal-duygusal ve dil gelişimine katkı sağlayacaktır. Eğitim döneminde aile bireyleri ile fazla vakit geçiremediğinden tatil süresince az etkileşimde bulunduğu aile içindeki bireylerle vakit geçirmesi sağlanabilir.

GÜNLÜK YAŞAM ÖNERİLERİ

Günlük yaşam becerilerine yönelik etkinlikler yaz döneminde daha rahat yapılabilmektedir. Örneğin beraber sandviç hazırlayabilir, makarna gibi basit yemekler yapabilirsiniz. Toplumsal yaşam becerilerine katkı sağlaması için birlikte alışveriş listeleri hazırlayabilir ve bunu gerçekleştirebilirsiniz. Toplu taşıma araçları ile şehir içinde gezintiler yapabilirsiniz. Yaz tatillerinde şehirler daha sakin olacağı için sinema ya da tiyatro gibi etkinliklere katılabilirsiniz. Çocuğunuz bunları yapmaya hazır değilse de mutlaka bu programlara başlamalısınız. Sonu hüsranla da bitse daha sonraki dönemlerde başarmanın ön şartıdır bu denemeler.

YOLCULUKTA

– Eğer yaz döneminde uçak, otomobil, otobüs ile uzun bir yolculuk yapacaksanız, seyahat öncesi çocuğunuzun düzeyine göre çıkacağınız seyahat ile ilgili bilgi verin. Böylece oluşabilecek davranış problemlerinin önüne geçebilirsiniz.
– Yanınıza çocuğunuzun yanına sevdiği oyuncak ya da eşyaları almasına izin vermeniz yolculuk stresini azaltacaktır.

TATİL ÖNERİLERİ

Tatil döneminde gittiğiniz yerler için de kendiniz birkaç düzenleme yapabilirsiniz. Memleketlerine giden ailelerimiz gittikleri yerlerin özelliğine göre; bağ bahçe işleri gibi etkinliklerde çocuklarına görevler verebilirler. Hayvanlarla vakit geçirmelerini sağlayabilirler. Doğa ile vakit geçirerek enerjilerini atmalarını sağlayabilirler.
Tatilde oteli tercih eden ailelerimiz kalabalık mekanlardan çok sakin yerleri tercih edebilirler. Gittikleri yerlerde çocuklarını olumsuz bakışlardan korumak adına bilgilendirme yapmak sizler ve çocuklarınız açısından faydalı olacaktır. Yüzme etkinliklerine çocuklarınızı dahil edebilir, kumsalda oyunlar oynayabilirsiniz. Uygun zaman dilimde çocuklarınızın durumlarına göre öğrenilen davranışların pekişmesi için çalışmalar yapabilirsiniz. Bu konuda kendimden bir örnek verecek olursam; Garen’e tanı aldığımız ilk günden itibaren kendi sosyal yaşantımda hiç değişiklik yapmadım. Yine tatillere gittim, yine alışveriş merkezlerine gittim, yine restoranlara gittim. Başlangıçta hepsi birer eziyetti benim için. Başlarda çıktığımız her tatil sonrasında “bir daha tatile çıkmam” diyerek dönerdim eve…
Kaç tatil ayağımı havuza, denize sokamadığımı bilirim. Gittiğimiz restoranlarda arkasında koşmaktan yemek yiyemez, gittiğimiz alışveriş merkezlerinde öfke boşaltımlarında çaresiz kalırdım. Hiç vazgeçmedim hep gittim. Zor muydu? Çok zordu! Ama sonrasında bugüne baktığımızda onunlayken yapamadığım hiçbir şey yok. 24 saat süren tren yolculuğu bile yaptık. Bir şeyleri başarmak için önceleri zorlanmak gerekiyor. Görüşmeye gelen ailelerde çocuğuyla toplu taşımacılık kullanamadığını söyleyen anneler var. Onlara da söylüyorum buradan da yazayım, “Çocuğunuzu her şeye küçük yaşta alıştırmanız mümkün. Doğru pekiştirmelerle başlangıçta zor da olsa zafer sizin olacaktır.”

ŞEHİRDE…

Tatile çıkamayan ailelerimiz, şehirlerinde belediyelerin sağladığı imkanlar doğrultusunda spor aktivitelerine başvurabilirler. Küçük şehir içi gezintiler yapabilirler. Park ve spor alanlarında günlerinin belli zamanlarını geçirebilirler. Belirli belediyelerin sağladığı haftalık tatillerden faydalanabilirler.
Özel gereksinimli çocuklarımız için zamanın önemli olduğunu unutmamalıyız. Tatili fırsat eğitimine dönüştürerek çocuklarımızın öğrendikleri davranışlarını pekiştirebilir, yeni davranışlar kazanmaları için çalışmalar yapabiliriz.
Yeni eğitim döneminde dinlenmiş bir şekilde girmelerinin çocuklarımızın iyi bir başlangıç yapmaları için önemli olduğunu unutmamalıyız.
Planlı, güzelliklerle dolu, yeni davranışların öğrenildiği, öğrenilmiş davranışların pekiştiği, akranları ile hoşça vakitlerin geçirildiği bir yaz tatiliniz olsun…