PEKİŞTİREÇLE EŞLEŞME (PAİRİNG)
Pekiştireçle eşleşme diye dilimize çevirdiğimiz «pairing» UDA’nın önemli, olmazsa olmazlarından biridir. Terapist ve çocuk arasındaki pozitif bir ilişki, UDA terapisinin başarıya ulaşmasını ve çocuğun terapiden en yüksek faydayı sağlamasını kolaylaştırır.
ABA Program Koordinatörü BCBA ve ABA Deneyimli Özel Eğitim Uzmanı, Uygulamalı Davranış Analisti Şirin YILMAZ yazdı.
Basitçe pairing , terapistin kendisini çocuğun en sevdiği pekiştireçlerle özdeşleştirmesidir. Bu tekrarlayan özdeşleştirmelerle terapistin kendisi de bir pekiştireç ve diğer pekiştireçleri de çocuğa sağlayan bir kişi haline gelir. Böyle bir durumda çocuk hem sizinle ilişki kurmak isteyecek hem de sizin verdiğiniz yönergeleri istekle uygulayacaktır.
Pairing bazen zor olabilir. Aşağıdaki kurallar size bu konuda yardım edebilir:
1- Eğlenin: Eğer siz terapi sırasında eğlenmiyorsanız, muhtemelen çocukta eğlenmiyordur. Çocukla birlikte eğlendiğiniz bir ortam yaratın ve çocuğun motivasyonunun sizi yönlendirmesini bekleyin. Eğer çocuk arabalarla oynamak istiyorsa siz de ona katılın, çocuğun sevdiği bir şarkı varsa onu söyleyin, dans edin.
2- Çocuğun keyfinin kaçmasına izin vermeyin: Pairing sırasında çocuğa hiç bir şekilde yönerge vermeyin. Mesela »Tren ne renk?» demek yerine « Senin trenin kırmızı benimki mavi» deyin. Unutmayın pairing sırasında çocuk bütün sevdiği pekiştireçlere ve aktivitelere ulaşmakta serbesttir.
3- Pekiştireçlere ulaşımı kısıtlayın: Bir süre sonra çocukla aranızdaki iletişimin ve ilişkinin iyi gittiğini gördünüz. Öğrenciniz size koşarak geliyor ve sizinle vakit geçirmek için istekli. Bu vakit artık pekiştireçleri kısıtlamanın ve çocuğa vermeden önce basit, kolay yönergeleri takip etmesi istenebilir. Mesela topu vermeden önce «top» demesini isteyebilirsiniz. Ya da boyaları vermeden önce masaya oturmasını isteyebilirsiniz. Yönergelerinizi basit tutmayı bu dönemde unutmayın, çocuğun pekiştireçlere kolayca ulaşması hala önemli.
4- Eğlence sizinle başlasın ve sizinle bitsin: Çocukla ona eğitim vermek istediğiniz yerde oynayın. Eğitim vereceğiniz alanı, köşeyi, masayı, çocuğun çevresindeki diğer yerlerden daha eğlenceli hale getirin. Bunu pekiştireçleri çocuk masadayken eğitim, arasında sunup, masadan ayrıldıktan sonra ulaşmasını engelleyin. Ama geri gelir gelmez eğlence başlasın. Bu şekilde çocuğun önündeki seçenekler ya sizinle pekiştireçlere ulaşmak, ya da hiç pekiştirece ulaşamamak haline gelir.
Unutmayın ki eşleşme dediğimiz pairing hiç bitmez. Her terapi seansı pairing ile başlamalıdır. Bu seansın başarılı geçmesini ve çocuğun birlikte geçirdiğiniz zamandan maksimum fayda sağlamasını mümkün kılar.
