ENGELSİZ TURİZM

Herkes tatilde bağımsız, özgür ve güvenli bir ortamda olmak ister. Peki, bir otel engelli bireyler için erişilebilir olduğunu söylüyorsa ama daha sonra erişilebilirliği “size yardım edeceğiz” şeklinde açıklıyorsa, bu ne kadar doğru bir yaklaşım? Erişilebilir Kent, Engelsiz Turizm ve İletişim Uzmanı Adem Kuyumcu yazdı.

Almanya’dan tekerlekli sandalye basketbol sporcusu dostlarım Sebahattin Başköy ve Uğur Savluk tatil için Manavgat’ta ultra lüks olduğu belirten ünlü bir otele geldiler. Otelin tanıtımlarında tamamen engellilere uygun ve erişilebilir olduğu hem internet sitesinde hemde yapılan sesli görüşmede belirtiliyordu.

Dostlarım Türkiye’de yaşadıkları daha önceki deneyimleri nedeniyle tedbirli davranarak otele 2 tekerlekli sandalye kullanıcısı olarak geleceklerini ısrarla belirtip otelin erişilebilirlik durumunu sordular ve uygun olduğu cevabını yazılı olarak alınca 10 gün tatil satın aldılar.

Otele geldiklerinde aşırı dik, uygun olmayan bir rampa, engellilere uygun erişilebilir odası olmayan, tekerlekli sandalye ile içinde hareket edilemeyen bir oda, sadece otelin en uzak yerinde ortak kullanıma açık bir adet sözde ‘engelli tuvaleti’ olan, sahile erişimin mümkün olmadığı bir otel ile karşılaştılar.

Otelin savunması her zamanki gibi “Biz size yardım ederiz,” şeklinde oldu. Fakat otelde konaklayacak arkadaşlarım yardım değil bağımsız ve güvenli hareket etme hakkını kullanmak istiyorlardı.

Turizm Özgürlük ve Erişilebilirlik Bağımsızlığı Sağlamaktır

Otellerin internet sitesine ve verdikleri bilgilere inanmak yine engeller yaratıp ayrımcılık yaratmaya devam ediyor. Dostlarımın yaşadığı sorunu çözmek için yanlarına geldim. Onları uygun bir otele yerleştirdim. Onlar da otele Almanya’da dava açacaklar.

Engelsiz, erişilebilir turizm pazarına hizmet edip hem sosyal sorumluluk hemde katma değer oluşturmak hedefiyle Turizm Bakanlığını, Belediyeleri, Otelciler Birliğini, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliğini konuyla ilgili ciddi ve etkili adımlar atılması için işbirliği içinde olmaya davet ediyorum.

Erişilebilir Mimari

Olimpik ve Paralimpik Oyunlara ev sahibi olmak için önemli kriter erişilebilir mimari çevre,

engelsiz toplu ulaşım, engelsiz konaklama ve yiyecek içecek tesisleri olduğunu da tekrar hatırlatmakta yarar görüyorum.

Engelsiz turizm hedefinin yok sayılmaya başlanılması, ifadenin kullanımının bırakılması ve içeriğinin boşaltılması kabul edilemez. Engelsiz turizm alternatif değil anayasal haktır. Avcılık turizmiyle birlikte çalışılması ve anılması akıl tutulmasıdır.

Engelsiz Turizm Neden Önemli?

Engelsiz turizm; engelli bireylerin, yaşlı bireylerin ve ailelerinin gastronomi ve konaklama işletmelerinden, mesire yerlerinden, tarihi ve kültürel alanlardan bağımsız, eşit, adil ve herkesle birlikte faydalanabilmesidir.

Engelsiz turizm yüz milyonlarca insanı ilgilendiren sosyal içerme açısından çok önemli bir hedeftir. Bu sosyal içerme Türkiye’de yaşayan 10 milyon 500 bin engelli ve yanında en az 1 kişi ile birlikte 20 milyon, aileleriyle 40 milyon vatandaşın Engelsiz, erişilebilir herkesle birlikte turizm faaliyetlerine katılma ihtiyacıdır.

Avrupa’da yaşayan engelli ve engelli yakını 150 milyon kişinin turizm ihtiyacıdır. Önemli bir hizmet alanıdır.

Engelsiz turizm eşitliktir, kanuni zorunluluktur.

Bu zorunlulukla ilgili Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ilgili bakanlıklarının ve kurumların hazırladığı coğrafi ve fiziki koşullara uygun erişilebilirlik standartları her alanda olduğu gibi konaklama ve gastronomi işletmeleri başta olmak üzere turizmin her alanında da uygulanmalıdır.

Onlarca yıldır bilimsel, akademik ve saha çalışmalarıyla hayata geçen erişilebilir kent ve erişilebilir turizm için Türk standartları yok sayılmamalıdır.

Engelsiz turizm kapsamı doğru olarak hayata geçtiğinde ekonomik yüksek katma değer yaratmaktadır.

Engelsiz turizm alanına hizmet üretilmiyor olması hem maddi kayıplara, hem de Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 10. maddesi, ilgili kanunlar ve taraf olunan Birleşmiş Milletler engelli insan hakları sözleşmesine göre ayrımcılıktır, ötekileştirmedir.

Alternatif Değil, Hak

Engelsiz turizm alternatif olarak değerlendirilemez, yüz milyonlarca insanın hakkı ve talebidir. Alanda doğru yatırım yapmak ve doğru hizmet üretmek hem engellilere hemde işletmelere her açıdan katkı sağlayacaktır.

Engelsiz Gastronomi ve Konaklama İşletmesi Nasıl Olmalı?

1. Çalışacak tüm personele:

• Engelli bireylerin toplumsal hayata katılımında toplumu oluşturan bireylerin alacağı sorumluluklar eğitimi almalarını sağlardım,
• Görme, işitme, ortopedik ve zihinsel engellilerle doğru iletişim eğitimleri almalarını sağlardım,
• Acil durumlarda engelli bireylere nasıl yardım edileceğinin eğitimini almalarını sağlardım,
• Engelli konuklara konaklama ve gastronomi sektöründe nasıl hizmet edileceği konularında eğitim almalarını sağlardım,
• İşaret dili eğitimi almalarını sağlardım,
• Tesiste yapılacak sosyal ve sportif etkinliklerde özel gereksinimli bireylerin de katılımlarını sağlamak için animasyon ekibinin eğitim almasını sağlardım,
• Zihinsel engelli bireyler ve aileleriyle iletişim eğitimi almalarını sağlardım.

2. Açacağım işletmenin lokasyon olarak herkes için ulaşılabilir olmasına, farklı gereksinimlere sahip bireyler içinde erişilebilir standartlara uygun olmasına azami özen gösterirdim.

• Görme engelliler için mimari ve fiziki düzenlemeler de sesli uyarıcılar, sesli bilgilendirmeler, sesli acil yönlendirmeler yapılmasını sağlardım.
• Sesli menü veya brail menü oluştururdum. Otel bilgi broşürlerini brail alfabesi ile yapardım.

Görme engelliler için asansör butonlarının brail alfabesi ile belirtilmesini ve asansörde sesli yönlendirici olmasını sağlardım.

• Görme engellileri açık alanlarda tehlikelerden korumak için gerekli yerlere hissedilebilir uyarı yüzeyleri döşenmesini sağlardım.
• Ortopedik engelliler için kapı genişliklerini erişilebilirlik mevzuatı standartlarına uygun şekilde olmasını sağlardım. (Minimum 90 cm)
• Girişten asansöre kadar eşit ve basamak olmayacak şekilde imalat yapılmasını sağlardım,
• Asansör genişliğini erişilebilirlik mevzuatına uygun şekilde olmasını sağlardım. (En az 90 cm kapı, 110X140 cm iç genişlik )
• Ortopedik engelliler için kanuni zorunluluk ve erişilebilirlik mevzuatına uygun şekilde engelli otopark alanı oluştururdum.
• Masa düzenini oluştururken tekerlekli sandalye kullanıcılarının rahat kullanımı için en az 70 cm yüksekliğinde altı boş masalar tercih ederdim.
• Masa aralıklarında en az 90 cm yürüme boşluğu olmasını sağlardım.
• Self servis tezgahlarının en çok 70 cm yüksekliğinde ve altının boş olmasını sağlardım.
• Tekerlekli sandalye kullanıcıları tesisteki tüm kapı genişliklerinin 100 cm oda kapı genişliğini en az 90 cm olmasını sağlardım.
• Tuvaletlerde tekerlekli sandalye kullanıcıları için erişilebilirlik mevzuatına uygun tuvaletler yapardım. Kapı genişlikleri 90 cm, iç genişliği 220cm X 220cm olacak şekilde, el yıkama lavabosu ve aynaları da uygun şekilde konumlandırırdım.
• İşitme engelli bireyler için her yere görsel yönlendirmeler ve uyarıcılar koyardım.
• İşitme engelli bireyler için tesisin tanıtım ve bilgilendirme videolarda Türkçe, İngilizce, Almanca vb. alt yazı seçeneği ve işaret diliyle anlatım yapılmasını sağlardım.