SIRT AĞRILARI

Özel gereksinimli çocuk anne-babalarının çoğu sırt ağrısından muzdarip. Bunun önde gelen  nedenleri çocukları ile ilgilenirken sarf ettikleri fazla efor, ters pozisyonda hızlı hareketler, taşınan ağırlıklar. Bu ağrılar ne zaman tehlikelidir? Azaltmak için neler yapılabilir? Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Mehmet Soyarslan sorduk.

Neden sırtımız ağrır? Sırt ağrısının sebepleri nelerdir?

Sırt ağrısı aslında bir hastalık değil, birçok medikal problem ile ilişkili bir semptomdur. Ağrının kaynağı sırt ve bel bölgemizdeki kaslar, sinirler ve omurgamızı oluşturan kemikler, bağlar ve disklerden kaynaklanabilir. Omurga dışında görülen bazı hastalıklar da sırt ağrısına sebep olabilirler. En sık neden zorlanmaya bağlı kas spazmıdır.

Ağrının karakteristiği hastalığın kaynağı hakkında ipuçları taşır.

• Akut ağrı: Ani başlangıçlı birkaç gün-hafta sürebilen ağrı genellikle mekanik kaynaklıdır. Ani yapılan hareketler, ağır kaldırma ve travma en sık nedenler arasında sayılabilir.
• Kronik ağrı: 12 haftadan uzun süren ağrılar kronik ağrı olarak adlandırılabilirler. Doğumsal omurga hastalıkları, romatizmal hastalıklar gibi sebepleri olsa da akut ağrı sebebi olan durumlar tekrarlayarak kronik ağrıya yol açabilir.

Doktora danışmayıp ağrı kesicilerle can acımızı baskılamanın uzun vadeli etkileri neler olur?

Kısa süreli basit ağrılarda kişiler istirahat, sıcak uygulama, ağırlık kaldırmama gibi basit önlemleri alarak ağrılarını azaltabilirler. Ancak sürekli ve uzun süreli ağrı kesici ilaç kullanımı ilaç yan etkilerini ortaya çıkarabileceği gibi mevcut hastalıklarının da ertelenerek ilerlemesine yol açabilir.

Kronik yorgunluk, masa başında çalışmak ya da ev işlerinde fazla efor harcamaktan doğan ağrıları nasıl azaltabiliriz?

Benzer seviyede ve şekilde yapılan aktiviteler her insanda aynı ağrıya sebep olmaz. Kişinin genetik özellikleri, kilosu, form düzeyi, yaşı, sigara kullanımı, psikolojik durumu, geçirdiği hastalıklar ve mevcut sırt ağrısı yapabilecek hastalıkları aktivite sonrası oluşan ağrıların seviyesini de belirler. Bu faktörler içinde değiştirebileceklerimizi sağlığımız lehine iyileştirebilirsek şikayetlerimiz azalacaktır. Örneğin sigaranın bırakılması, kilo verilmesi, dengeli beslenme düzenli egzersiz yapılması, gereğinde profesyonel destek alınması şikayetlerimizi azaltacaktır.

Anneler çocuklarını kucaklamaktan ya da taşımaktan dolayı sırt ağrıları yaşayabiliyor. Çocuklar en fazla kaç kiloya kadar kucakta taşınmalı? Ne kadarlık bir süreyi aşmamaya gayret edilmeli?

İnsanların yaş, boy, kilo, mevcut sağlık durumu ve fiziksel kuvvet gibi kişisel özellikleri taşıyabilecekleri ağırlığın miktarını ve süresini belirler. Bu yüzden anne ve babalar zorlandıklarını ve ağrı duydukları andan itibaren çocuklarını kucakta taşımamalı ve yardım almalıdırlar.

Hangi sıklıkta ve şiddetteki sırt ağrılarına karşı özellikle dikkatli olmalıyız?

Birkaç günden uzun süren, istirahat, sıcak uygulama ve basit ağrı kesicilerle şiddeti azalmayan sırt ağrılarında profesyonel yardım almak gerekebilir. Sırt ağrısı ile birlikte görülebilecek bacaklarda güçsüzlük ve uyuşma, halsizlik, ateş, idrar kaçırma, aşırı kilo kaybı vb. ek semptomların varlığı ciddi bir hastalığın belirtileri olabilir.

Sırt ağrısından korunmak için neler yapılabilir?

Sırt ağrısından korunmak için herkesin uygulayabileceği basit önlemler vardır.

• Düzenli egzersiz ve germe hareketi yapmak
• Uzun süre aynı pozisyonda oturmamak
• Kilo vermek
• Ağırlık kaldırırken dikkatli olmak
• Uygun yatak ve yastık seçimi
• Ortopedik ayakkabı giymek
• Televizyon izlerken, bilgisayar, cep telefonu ve tablet bilgisayar kullanırken ekranın göz hizasına yakın olması

Bunlarla beraber özellikle özel gereksinimli çocuk anne ve babaları için çocuklarını taşımak sırt ağrısının önemli bir sebebi olabilmektedir. Bu yüzden çocuklarını kaldırırken kendi sağlıkları ve çocuklarına verecekleri desteğin sürekliliği için bazı basit kuralları göz önünde bulundurmalıdırlar.

• Çocuğunuzu bir yere taşımadan önce ikinci kez düşünün. Limitlerinizi bilin. Mümkünse destek alabileceğiniz bir cihaz (bebek arabası ya da tekerlekli sandalye gibi) kullanın veya size yardımcı olabilecek birinden yardım isteyin. Çocuğunuzu kucağınızda taşıdığınız mesafeyi kısaltmaya çalışın.
• Çocuğunuzu taşırken onu kendi gövdenize mümkün olduğunca yaklaştırın. Kolları ve bacakları ile size tutunabiliyorsa bunu ona öğretin ve bu konuda teşvik edin.
• Çocuğunuzu kaldırırken belinizi mümkün olduğunca bükmeden kaldırın. Belinizi dik tutarak dizlerinizi bükün. Onu bırakırken bu kurala dikkat edin.
• Çocuğunuzu kaldırdıktan sonra sağa sola eğilmeyin. Onu sabit pozisyonda taşıyın. Ani hareketlerden kaçının.

Sırt ağrısı nasıl geçer?

Sırt ağrısının en sık nedeni kas spazmı olduğu için genellikle istirahat sıcak uygulama ve basit ağrı kesici ve kas gevşeticiler ağrı ile başa çıkmada yeterli olmaktadır. Sırt ve bel kaslarına destek olmak amacıyla 3-4 günlük sürelerde korse kullanılabilir. Uzun dönem korse kullanımı kasların zayıflamasına neden olacağından zararlıdır.

Sırt ağrısı 3-4 günden uzun sürüyorsa ve başka semptomlar duruma eşlik ediyorsa profesyonel yardım almakta fayda vardır.

Sırt ve bel ağrısına sebep olabilecek durumlar:

 Doğumsal hastalıklar: Skolyoz, spina bfida gibi omurgayı etkileyen hastalıklar

• Travma: Trafik kazaları, düşme, spor yaralanmaları sürekli ağır iş yükü, omurgayı zorlayacak miktarda ve uygunsuz pozisyonda ağır kaldırma
• Dejeneratif Hastalıklar: Omurgayı oluşturan kemiklerde ve omurga arası disklerde yaşlılığa bağlı yıpranma. Romatizmal hastalıklara bağlı omurlar arası eklemlerde hasar
• Omuriliğe bası nedeniyle ağrı oluşturan durumlar : Bel fıtığı, Spinal stenoz (Omuriliğin geçtiği kanalın daralması), spondilolistezis (bel kayması), siyatik (bacağa giden sinirin sıkışması), kemik erimesine bağlı çökme kırıkları
• Omurga dışı nedenler: Böbrek taşı, fibromiyalji, tümörler, gebelik, enfeksiyon

Röportaj: Rana Zeynep Çömlekçi