Çocuklarda alerji hakkında merak edilenler

Bebeklerde alerji belirtileri neler? Alerji riski yüksek olan gıdalar hangileri? Riski azaltmak için neler yapılabilir?

Yazı: Prof. Dr. Reha Cengizlier
Çocuk Alerji Uzmanı/Ataşehir Florence Nightingale Hastanesi

Besin alerjisi nedir?
Normalde rahatlıkla alınabilmesi gereken bir besinin çeşitli istenmeyen belirtilere yol açmasına besin alerjisi denir. Bozuk besinin oluşturduğu besin zehirlenmesi, enzim eksikliği olan kişilerde bazı besinlere tepki görülmesi farklıdır. Besin alerjisinde; besini sindirecek enzim eksik değildir. Sadece alerji olan kişide, bağışıklık sisteminin o besini zararlı olarak değerlendirip buna tepki göstermesi söz konusudur. Bebeklerde en sık besin ve deri alerjileri görülür. Besin alerjilerinde en sık inek sütü alerjisi, deri alerjisi olarak ise atopik dermatit; diğer adı ile “egzama” görülür. Çoğu zaman ikisi birlikte ve birbiri ile ilişkili olarak ortaya çıkar.

BELİRTİLER
Beslenme sonrasında ortaya çıkan ciltte kızarıklık, döküntü, kaşıntı; hapşırma, bulantı, kusma, aşırı gaz, nefes darlığı, hırıltı gibi şikayetler alerji belirtisi olabilir.

Bağışıklık sistemi alınan besini alerjik olarak değerlendirdiği zaman hemen onu yok etmeye yönelik bir takım tepkiler başlar. Bu tepkiler tüm vücudu etkiler. O kişideki hassas organ neresi ise, tetiklenen reaksiyonun sonuçları o organda görülür.
– Solunum sistemi ise; hapşırma, nefes darlığı, öksürük gibi…
– Deri ise; kızarıklık, kaşıntı gibi…
– Mide bağırsak sistemi ise; aşırı gaz, ishal, kabızlık gibi.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN BESİNLER
Besin alerjileri, daha çok küçük yaşların sorunudur. Beslenme alışkanlıklarına göre toplumdan topluma sıralama az çok değişir. En yaygın olanları; inek sütü alerjisi, yumurta, buğday, kuruyemiş alerjisidir. Daha ileri yaşlarda et, kabuklu deniz ürünleri ve balık da üst sıralarda görülür. Meyveler, sebzeler, kuru baklagiller, kakao gibi her türlü besinle alerji olabilir.

ZAMANLA GEÇER Mİ?
Besine karşı alerji zaman içinde yok olabilir. Bu süre değişkendir. Alerji uzmanı ile birlikte izleyerek bu zaman belirlenir. Alerji gelişmemesi için; bebek 4-6 ay arasında ek gıdalarla tanıştırılmalıdır. İlk 6 ay sade anne sütü ile beslenmeli; ama sadece tadımlık düzeyde ek gıdalarla tanıştırılmalıdır. Bir besine karşı örneğin inek sütüne alerjisi olan bebeklerde; diğer besinler sağlıklı bebek beslenme programına uygun olarak başlanır. “Ya bu da dokunursa” diye önyargı ile yasaklama yapılmaz.

AYRICA
– İlerde alerjik bir hastalık ortaya çıkabileceği düşünülerek önlemler alınmalıdır. Sigara dumanı en önemli konudur. Evde kesinlikle sigara ve diğer tütün ürünleri içilmemelidir. En çok yapılan yanlışlardan biri de; balkonda içerek çocuğu koruduğunu sanmaktır. Oysa sigara balkonda da içilse, içen kişi içeri girince verdiği her nefeste bir miktar nikotini ortama salmaya devam eder. Çocuk olan evde sigara içilmemelidir.
– Evde daha önceden evcil hayvan varsa sorun değil; ancak daha sonradan eve evcil hayvan alınmaması tavsiye edilir.
– Çocuklar; içinde kimyasal katkı maddeleri olan paketli yiyecek içecek ve abur cubur cinsi katkılı besinlerle olabildiğince geç tanışmalıdır.

SEZONLUK ALERJİLER
Sezonluk alerji; daha çok polenle ilişkili ve daha çok da solunum yolu belirtileri ile seyreden alerjik problemlerdir. Alerjik nezle, alerjik göz nezlesi, astım (diğer bir deyimle alerjik bronşit) gibi sonuçlarla seyreder. Polen döneminde zorunlu olmayan pikniğe gitmek, çimlerde yatıp yuvarlanmak gibi aktivitelerden sakınmak gerekir. Alerjiye yol açan polenin cinsine göre bu mevsim küçük değişimler gösterebilir. Temel olarak Mayıs-Haziran ve Eylül-Ekim ayları gibi düşünülebilir. Kuru ve fırtınalı havalarda açık hava aktivitelerini azaltmak, güneş gözlüğü takmak, doktor önerilerini uygulamak korunma ve tedavi açısından uygun olur.