“NORMALLEŞMEK”

Yeni normalde bizi neler bekliyor? Bu sürece nasıl daha kolay uyum sağlayabiliriz? Çocuk ve Genç Psikiyatristi Doç. Dr. Sevcan Karakoç Demirkaya yazdı.

Pandemi süreci ile hayatımız değişikliğe uğradı, belirsizlik gerçeği ise artık hayatın merkezinde yer almaya başladı.

 Sağlık için önerilen maske, hijyen ve mesafe kurallarını biri bize hatırlatmadan günlük hayata dahil etmeyi öğrendik.

 Peki, normalleşme sürecine bizler ve özel gereksinimli çocuklarımız nasıl daha hızlı uyum sağlayabiliriz?

Çocukların temel bakım vereni genellikle ebeveynleridir, bu nedenle uçak anonslarındaki gibi oksijen maskesini önce anne-baba olarak kendimize sonra çocuğumuza takmalıyız. Önerilerin çoğu sizlere sevgili anne babalar!

1. Öncelikle kontrol edebildiklerinize odaklanın, kontrolünüz dışındaki durumlar için kendinizi suçlamayı ve endişe taşımayı bırakın.

2. Sabırlı olmayı öğrenin, esnek olmak zorluklara dayanmayı arttırır.

3. Salgın haberlerini ve istatistiklerini gereksiz şekilde detaylı takip etmeyin, defalarca benzer haberlere bakmayın. En güvenilir kaynaktan merak gidermek ve yeni önlemleri öğrenmek için bilgi edinin.

4. Değişiklikler olduğunda (çalışma düzeni, sosyal destek azlığı vb.) kendinize bunları sindirmek için zaman tanıyın.

5. Her zaman bir günlük planınız olsun, belirsizlik ve boşluk hissi azalacaktır.

6. Düzenli uykuya dikkat edin.

7. Beslenme alışkanlığınızı da normalleştirin ve bir düzen oluşturun. Aile ile birlikte olmak, masa başı sohbetleri için düzenli yemek zamanı önemlidir.

8.  Olanak varsa açık havada, yoksa ev içinde spor yapın. Düzenli egzersiz size ve çocuğunuza iyi gelecektir.

9. Aşırı izolasyon da ruh sağlığı için tehdit edici bir durumdur, bu nedenle sanal buluşmalar ve mesafeli sosyalleşmeler gereklidir.

 10. Tipik gelişen çocuklar için bile sosyal mesafe ve maske takmak zor iken, özel gereksinimli çocuklarla bu kurallar daha zor olabilir ve kısa bir parka gidiş veya bahçeye inmek bile sizi tedirgin edebilir. Bu nedenle olası temasların olacağını göz önünde bulundurarak serin kanlı olun. Kalabalık yerlerden özellikle kaçının.

11. Çocuklarınızın da stres ve kaygı yaşabileceklerini  ve bunu farklı şekillerde gösterebileceklerini (öfke nöbeti, takıntılarda artış, iletişimde bozulmalar gibi) aklınızda tutun. Bu durum aşırı veya süreğen olursa uzman çocuk psikiyatristinden destek alın.

12. Özel eğitim için okullara giden çocukların bu dönemde “okul reddi” belirtileri gösterebileceğini aklınızda tutun. Sabırlı davranın.

13. Bireysel eğitimine ev ortamında bile olsa devam edin.

14. Belirsizlik özellikle otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar için daha fazla sorun yaratabilir. Bu nedenle günlük-haftalık programlar yapmak, o günkü programı sözel veya görsel olarak çocuğa anlatmak durumu biraz daha belirli hale getireceği için önerilir.

15. İşlerin dışında boş zaman etkinlikleri yaratıp kendinize rahatlama alanı açın.