ERGOTERAPİDE AİLENİN ROLÜ
Duyu bütünleme terapisi, fiziksel/bilişsel/sosyal aktiviteler, günlük yaşam aktiviteleri, iletişim faaliyetleri ile Ergoterapist Berkay Karpuz ile ergoterapide ailenin rolünü konuştuk.
Öncelikle, ergoterapi nedir? Bunu konuşarak başlayalım mı?
Ergoterapi, anlamlı ve amaçlı aktivitelerle bireyin sağlığını ve refahı geliştiren kişi odaklı bir sağlık mesleğidir. Her yaş grubuna uygulanabilir. Ana amacı kişilerin öğrenmelerini ve günlük yaşam aktivitelerine katılımını desteklemektir. Fiziksel, duyusal, görsel, sosyal, çevresel, duygusal alanlarda zorluk çeken, özel eğitime ve desteğe ihtiyaç duyan, davranışsal anlamda problem çektiği için uyum sağlamada zorluk yaşayan kişilere uygulanır.
Ergoterapi çok geniş bir alan… Ergoterapistler otizmli çocuklar ile çalışırken, katılımı ve öğrenmeyi desteklemek için hangi alandaki bilgilerinden yararlanır?
Otizm, bireylerin sosyal etkileşim, iletişim ve davranışlarını olumsuz yönde etkileyen yaygın gelişimsel bir bozukluktur. Ergoterapistler, özbakım/günlük yaşam aktiviteleri, verimli üretkenlik (çocuklarda eğitim), sosyal ve iletişim odaklı katılım, boş zaman ve eğlence/oyun aktivitelerine katılımcılık dahil olmak üzere otizmli bireylerin gelişimini ve yaşam performansını etkileyen pek çok alanda çalışır. Ancak bu alanlar herkeste farklılık gösterir. Bireylerin yaşam kalitelerini ve fonksiyonel bağımsızlıklarını arttırma amacında olan ergoterapistler, istek ve ihtiyaca uygun yapılandırılmış ortamlarda terapilerini gerçekleştirirler.
Otizmli bireylerde; katılımı ve öğrenmeyi desteklemek için duygusal ve davranışsal regülasyon, duyusal işleme, ince/kaba/sözel motor gelişimi, bilişsel beceriler ve görev yürütme ile ilgili klinik bilgilerini kullanırlar. Bu süreçte ailelere, bakım veren diğer kişilere ve eğitimcilere duyusal işleme, bireyin bulunduğu ortamda sosyal ve duygusal sağlık dengesini koruyabilmek için danışmanlık da yaparak danışanların tedavilerine bütüncül ve spesifik bir bakış açısı getirirler. Gerekli bütün bilgileri topladıktan sonra çocuk için terapi programı geliştirirler. Çeşitli stratejiler ortaya koyan ergoterapist, çocuğun çevresine karşı daha iyi yanıt vermesine yardımcı olabilir. Bu stratejiler arasında; duyu bütünleme terapisi fiziksel/bilişsel/sosyal aktiviteler, günlük yaşam aktiviteleri, iletişim faaliyetleri ve diğer yardımcı yöntemler bulunur.
Terapi sürecinde aile işbirliğiniz nasıl oluyor?
İlk olarak çocuğun değerlendirme seansından sonra aileyle görüşme yapıyoruz. Daha sonrasında aileye neler yapacağımızı, nasıl çalışacağımızı, hedeflerimizi, yöntemlerimizi ve en önemlisi ailelerin nasıl yol izleyeceğini, onların çocuklarının hayatında önemli rol aldıklarını ve çocuğun gelişiminde neler yapmaları gerektiğinden, ev programlarından bahsediyoruz. Seans sonrası aileyi bilgilendiriyoruz ve bizim seansta uyguladıklarımızı onların da evde nasıl yapması gerektiğini iletiyoruz.
Çocuğa özel hazırlanan ev programlarını, ailenin gerektiği gibi uygulayıp uygulamadığını nasıl takip ediyorsunuz?
Ailelerimizden ev programlarını gerçekleştirirken bizlere videolarını, fotoğraflarını atmalarını istiyoruz. Bu sayede ailenin ve çocuğun programı nasıl gerçekleştirdiği, ailenin nasıl bir tutum sergilediğini gözlemlemiş oluyoruz.
Aileler ev programlarında başarılı olmak için nelere dikkat etmeli?
Ailelerin programı uygularken o an ki süreçte gelişen olayları çok iyi anlayıp; çocuğun o an regüle halini ya da beceriyi gerçekleştirebilecek dikkat seviyesi gibi durumları göz önünde bulundurmaları gerekiyor. Programı uygularken bir aktiviteyi zorlayarak yaptırmamalılar. Çocukların da isteklerinin önemli olduğunu onlara hissettirmeleri gerekiyor. Onların da sevdiği materyalleri kullanarak, aktivite içerisine dahil etmeliler. Çocuğu bu süreçte anlamaları gerekiyor. Bu hususlara dikkat edilmesi ev programında başarıyı arttıracaktır.
